Kinderen leren het beste als zij uit intrinsieke motivatie iets willen weten of leren. Het volgen van de intrinsieke motivatie van onze leerlingen is een van onze speerpunten. Bij ons mogen de leerlingen ten eerste leren op hun eigen tempo. Zijn ze nog niet toe aan iets, dan forceren we dat niet, wel proberen we te stimuleren natuurlijk.
Ten tweede wordt de leerlingen regelmatig gevraagd wat zij willen leren en dan wordt daar aandacht aan besteed. Eigenlijk komt het er op neer dat we een goede balans proberen te vinden tussen datgene wat “moet” en datgene wat de leerlingen zelf vanuit intrinsieke motivatie graag willen. Deze mix kan per dag verschillen.
Op dit moment telt de school rond de 20 leerlingen, hoe zijn de groepen ingedeeld?
De leerlingen zijn verdeeld in groepen en in een groep zitten meerdere klassen. Op dit moment is er een groep met kleuters en klas 1 en een groep met klas 3 tot en met 6. De leerlingen krijgen zo veel als mogelijk op hun eigen niveau les, daarom is er naast de leerkracht vaak een assistent aanwezig , zodat de groep kan worden gesplitst indien dat nodig is. Ook kunnen leerlingen soms zelfstandig aan het werk.
Een groot deel van het onderwijs is klassikaal, per groep dus. Daarnaast worden er regelmatig projecten gedaan door alle leerlingen tegelijk waarbij ze samenwerken aan een bepaald thema of bijvoorbeeld een jaarfeest.
Jullie geven het onderwijs op een andere manier vorm. Hoe zorgen jullie voor een aansluiting naar het middelbaar onderwijs?
De Verwondering is een, door de inspectie, erkende staatsvrije (B3) school. Zij houdt tevens toezicht op de kwaliteit van ons onderwijs. Eén van de vereisten is dat de kinderen de kerndoelen moeten worden aangeleerd. Deze kerndoelen zijn voor alle scholen in het primair onderwijs gelijk.
De dagelijkse leerstof is daarom zodanig ingericht dat deze dekkend is voor alle kerndoelen. Aan het einde van klas 6 kunnen de leerlingen t.a.v. bijvoorbeeld lezen, rekenen en schrijven evenveel als kinderen van een reguliere basisschool..
Om de ontwikkeling van de leerlingen op een overzichtelijke wijze vast te leggen, maken wij gebruik van een digitaal leerlingvolgsysteem. Met dit volgsysteem kunnen we nauwgezet de ontwikkeling en talenten van de leerlingen volgen. De waarnemingen van de leerkrachten zijn het belangrijkste middel om vast te stellen hoe de leerlingen zich ontwikkelen. Wij maken geen gebruik van (CITO-) toetsen, tenzij het de leerlingen in de hogere klassen helpt om zich voor te bereiden op het voortgezet onderwijs.
Wat wij heel belangrijk vinden in de aansluiting naar het voortgezet onderwijs is het feit dat de leerlingen bij ons ‘breed’ worden opgeleid. Doordat ze zich op sociaal en emotioneel en creatief gebied ontwikkelen. Er is bij ons op school veel aandacht voor het leren kennen van jezelf. Onze leerlingen kennen zichzelf goed, weten wat hun talenten zijn en staan hierdoor stevig in hun schoenen om de overgang aan te kunnen.
In Nederland zijn er verschillende categorieën basisonderwijs. Onder welke categorie valt jullie school?
In Nederland bestaan de volgden typen basisscholen:
- Openbare basisscholen, deze zijn toegankelijk voor ieder kind. Het onderwijs op een openbare basisschool is niet gebaseerd op een godsdienst of levensovertuiging.
- Scholen voor bijzonder onderwijs, op deze scholen krijgt uw kind les vanuit een godsdienstige of levensbeschouwelijke overtuiging.
- Algemeen bijzondere scholen, zij geven les vanuit hun visie over onderwijs of opvoeding. Deze scholen werken niet vanuit een godsdienst of levensbeschouwing.
- Brede scholen, deze combineren onderwijs met voorzieningen als naschoolse opvang, sport, welzijn of cultuur.
- Scholen voor speciaal basisonderwijs (sbo). Het speciaal basisonderwijs biedt onderwijs aan leerlingen die zich op het regulier onderwijs niet optimaal ontwikkelen. Het betreft hier lichtere problematiek dan de problematiek waar leerlingen op het speciaal onderwijs mee te maken hebben.
- Scholen voor speciaal onderwijs (so). Deze scholen zijn er voor leerlingen die lichamelijk, zintuiglijk of verstandelijk gehandicapt zijn en voor leerlingen die psychische problemen of gedragsproblemen hebben.
Onze school is een algemeen bijzondere school. Vaak krijgen wij de vraag of we een school zijn voor speciaal basisonderwijs of speciaal onderwijs. Dat zijn we niet.
We zijn in dat opzicht een ‘gewone’ basisschool.
De jongste kinderen komen bij ons op school vanwege de visie op het onderwijs die de ouders en het kind aanspreekt. De kinderen in de hogere klassen hebben vaak al een onderwijsverleden op een andere school en zijn daar om verschillende redenen vanaf gegaan.
Openbare scholen zijn soms vol, docenten werken hard en doen wat ze kunnen. Doordat wij een particuliere school zijn, hebben we ook andere mogelijkheden die we kunnen inzetten om leerlingen goed te kunnen ondersteunen bij hun ontwikkeling. Kleinere klassen en veel beweging is voor veel kinderen al een hele verbetering. Leren op eigen tempo scheelt ook al heel veel. Maar als een kind echt speciaal onderwijs nodig heeft kunnen wij dit niet bieden en zullen gezinnen dan ook doorverwijzen naar onderwijs dat hierin is gespecialiseerd.
Wat zijn voor ouders en leerkrachten de reden om zich te verbinden met De Verwondering?
Voor zowel ouders als teamleden zijn de beweegredenen om te kiezen voor De Verwondering divers.
Met betrekking tot de ouders en leerlingen; de een kiest specifiek voor het buitenonderwijs, een ander voor de kleine groepen en daarmee grote aandacht voor het kind. Ook de antroposofische basis wordt veel als reden genoemd. Alle onderdelen samen maken De Verwondering uniek.
Voor teamleden is de reden om hier te komen werken overwegend dat er tijd en ruimte is om echt verbinding te maken met de leerlingen en te kijken naar hun behoeften.
Er zijn zowel ouders als teamleden die (nog) nooit iets hebben gelezen over antroposofie en Rudolf Steiner en anderen zijn heel enthousiast over zijn visie in het onderwijs en zijn er erg bekend mee. We willen ons ook niet in de markt zetten als alleen een vrije school, want we zijn meer dan dit. We vinden het belangrijk dat we naar elk kind kijken en het groepsproces in de gaten houden. We zijn ook een echte buiten school die buitenonderwijs aan het ontwikkelen is. Dus alleen antroposofisch zijn we niet, we zijn eerder onderwijs vernieuwend.
Jullie geven aan dat jullie samen met de ouders de school draaiende houden. Hoe actief moet je zijn als ouder?
Een actieve houding is wel gewenst, maar wat dat precies inhoud is heel wisselend qua gezin. Sommige ouders zijn super actief in het helpen op de feestdagen bij school, anderen willen wel helpen opruimen na een evenement, sommige helpen mee bij de organisatie, zoals fondsen werven en pr commissie. Er is veel te doen op school en hulp is zeker welkom in elk opzicht. We zijn bezig met het vormen van werkgroepen waar je je als ouder bij kan aansluiten. Te denken valt aan communicatie, fondsen, evenementen en onderhoud.
Ten opzichte van het reguliere onderwijs, betalen ouders (veel) schoolgeld. Wat doen jullie eraan om deze kosten voor ouders te verlagen?
Wat sommige ouders doen is een maandelijks gift vragen van familieleden om zo samen het schoolgeld te betalen. Ook staan wij niet stil wat betreft het eventueel bekostigd krijgen van het onderwijs dat wij bieden. Dat er vraag is naar ander onderwijs in Nederland staat vast, maar hoe de overheid hier gehoor aan gaat geven nog niet. De vrije scholen in Nederland zijn ook staatsvrij begonnen en kijk hoe populair en bom vol ze nu zitten. Overigens betalen ouders op reguliere vrijescholen ook een maandelijkse (vrijwillige) ouderbijdrage.
We hebben tevens een fondsenwervings werkgroep die ook zijn best doen om geld binnen te halen voor de school. We schrijven fondsen aan, maar richting ons ook op de kleinere bedrage. Momenteel hebben we meerdere afspraken staan bij supermarkten waar we gedurende een maand emballagebonnen inzamelen. We zijn ons er heel erg van bewust dat schoolgeld een reden is om je kind niet in te schrijven bij de Verwondering, dus doen wij er alles aan om de drempel zo laag mogelijk te maken in de toekomst.
Als school bieden wij twee vormen qua contract. Een los school contract waarbij het inkomen bepalend is voor de hoogte van het maandelijks schoolgeld. De tweede optie is een BSO contract inclusief school. Mocht je recht hebben om kinderopvangtoeslag kan het zijn dat je maandelijkse uitgaven lager uitvallen, maar dit is per gezin en inkomen anders.
De school ligt niet erg centraal gelegen vanuit bijvoorbeeld Groningen of Assen. Hoe zorgen jullie ervoor dat jullie bereikbaar zijn voor de leerlingen?
De ligging is centraal in ‘de kop van Drenthe’, naast het Mensingebos. Dit betekent inderdaad dat dit niet voor iedereen naast de deur ligt. De plek past wel erg goed bij onze visie.
Indien je een bepaalde afstand vanaf de school woont, kun je aanspraak maken op een vergoeding van de reiskosten. Dit valt onder de regeling “leerlingenvervoer”, hiervoor dien je dan een aanvraag in te dienen bij de gemeente waar je woont. Alle leerlingen die bij ons op school zitten en dit hebben aangevraagd, hebben dit toegekend gekregen.
Ook staan we als school open om mee te denken over een soort pendel vervoer vanaf vaste locaties als de vraag groot genoeg is. Op dit moment komen er drie kinderen uit Groningen die nog altijd zelf kunnen komen of met elkaar mee rijden.
Een school met veel ruimte voor buitenonderwijs en bewegingsonderwijs die het ‘anders’ doet. Wat moet ik me daarbij voorstellen qua dagindeling?
Leerkrachten geven structuur, houvast, rust en aandacht. Er is een vast lesrooster met een duidelijk ritme. In de indeling van de onderwijsperioden houden we rekening met het ritme van in- en uitademen (opnemen en verwerken). Ook de schooldag zelf is ritmisch opgebouwd (hoofdonderwijs, vaklessen en kunstzinnige vakken). Uiteraard is er gedurende dag veel ruimte voor beweging en ‘buiten’ dit geldt zowel voor de lessen als voor vrij spel.
Per leerjaar verschilt de precieze dagindeling, echter zijn er enkele vaste punten op de dag, bijvoorbeeld:
- Elke ochtend wordt de dag gezamenlijk geopend met de vertelkring, zingen en een spreuk.
- In de loop van de ochtend wordt er gezamenlijk fruit gegeten. Tijdens het fruit eten wordt een verhaal voorgelezen.
- Gedurende de dag is er ruimte voor lichamelijke beweging. Het aarden van je lichaam en het verzorgen van je fysieke lijf wordt hierdoor bevorderd. Bovendien wordt er veel geleerd in combinatie met bewegen. Bijvoorbeeld touwtjespringen in combinatie met rekenen.
- Er wordt zoveel mogelijk buiten gespeeld en van en in de natuur geleerd;
- De lunch wordt gezamenlijk genuttigd, voorafgaand aan de lunch wordt een spreuk opgezegd.
- Elke dag is er ruimte voor kunstzinnige vorming (tekenen, schilderen, knutselen, handwerken).
- Bij de kleuters ligt de nadruk op spelen, natuurbeleving en knutselen in relatie tot het seizoen of het aankomende jaarfeest.
- Vanaf klas 1 wordt er gewerkt in periodes waarin een bepaald thema wordt behandeld. De periodes zijn te verdelen in: taal, rekenen en heemkunde. Een periode duurt ongeveer 3 a 4 weken. Tijdens deze periode wordt er intensief gewerkt aan en geleerd over een onderwerp.
- De dag sluiten we af door gezamenlijk zorg te dragen voor een opgeruimde klas en school. Te denken valt aan een nette kast, geveegde vloer, opgeruimde vakken; De dag wordt gezamenlijk afgesloten in de kring. We blikken terug op de dag en kijken naar de volgende dag. Eventueel wordt er nog een verhaal verteld of een spelletje gedaan. We sluiten de kring af met de eindspreuk.
Wat doen jullie zelf om het onderwijs betaalbaar te maken/houden?
Wij zijn bezig met het oprichten van de Stichting Vrienden van de Verwondering en het aanvragen van diverse subsidies.
Doel van de stichting is: Het bevorderen en in stand houden van onderwijs-vernieuwende initiatieven, waar gewerkt wordt vanuit het antroposofische mensbeeld in de regio, waaronder BBS de Verwondering. Dit wordt een ANBI stichting.
De (groot-)ouders/verzorgers kunnen een gift (laten) doen aan de stichting in plaats van het betalen van schoolgeld. De stichting doet vervolgens een financiële bijdrage aan de school. Het beleid van de stichting hierover zal worden vastgelegd in het beleidsplan. Afhankelijk van de gift hebben de (groot-) ouders/ verzorgers mogelijk recht op schenkingsaftrek in de aangifte inkomstenbelasting. Het onderwijs op BBS de Verwondering wordt hiermee betaalbaarder voor de (groot-)ouders/verzorgers. Bovendien is het op deze manier voor andere particulieren ook aantrekkelijker om een gift te doen.
Op dit moment zijn wij in gesprek met de belastingdienst over dit plan en we verwachten op korte termijn van hen een uitspraak over de vraag of deze wijze van het verwerken van schenkingen en de schenkingsaftrek voor hen acceptabel is.
Verder zijn er diverse aanvragen voor subsidies / financiële bijdragen verzonden. Ook hiervoor geldt dat we nog even geduld moeten hebben, voordat we meer weten.
Daarnaast gaan we zeer binnenkort in gesprek met de Gemeente en diverse ondernemingen in Noordenveld over sponsoring.